Để tận dụng tối đa báo cáo tài chính, bạn cần biết đọc hiểu những thông tin được được để dưới dạng con số và biểu đồ. Vì báo cáo này sẽ cập nhật các thông tin hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Những người đánh giá thường có một số loại cổ phần trong doanh nghiệp như quyền sở hữu, nắm giữ cổ phiếu hoặc lãi suất để đầu tư. Vì vậy, người đọc báo cáo tài chính thường quan tâm đến sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp.
Dưới đây là một số mẹo hữu ích khi đọc báo cáo tài chính.
Cách đọc báo cáo tài chính
Bạn phải biết nên tìm kiếm thông tin nào trong cáo tài chính
Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về một doanh nghiệp mà bạn có thể tìm thấy trên mạng hoặc trong các bài báo; báo cáo thường niên của một công ty đại chúng trên thế giới chứa nhiều thông tin tài chính bao gồm:
- A letter from the chief executive – Lá thư từ giám đốc điều hành
- Highlights sections – Phần nổi bật
- Trend charts – Biểu đồ xu hướng
- Financial statements with extensive footnotes – Báo cáo tài chính với phần chú thích rộng rãi
- Historical summaries – Tóm tắt lịch sử
- Và các thông tin liên quan khác
Mặt khác, các công ty tư nhân ít phải làm báo cáo và báo cáo của họ thường chỉ bao gồm các báo cáo tài chính có chú thích và không nhiều hơn thế.
Để có cái nhìn tổng quan nhanh về công ty, hãy xem “Highlights sections” để hiểu rõ hơn về các chiến lược tài chính của một doanh nghiệp và dự định trong tương lai hãy đọc bức thư của giám đốc điều hành gửi các cổ đông.
Có kiến thức cơ bản về kế toán
Báo cáo tài chính – báo cáo thu nhập, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ là cốt lõi của báo cáo tài chính. Bạn phải có mức hiểu biết cơ bản liên quan đến kiến thức kế toán để có thể đọc hiểu số liệu. Nếu bạn không có kiến thức về mảng này, thì bạn tập làm quen trước với các thuật ngữ kế toán tiếp đến học các khóa về tài chính hoặc bạn có thể nhờ kế toán giúp đỡ.
Phân tích hiệu suất lợi nhuận thông qua các số liệu và biểu đồ
Một doanh nghiệp được điều hành dựa trên khả năng bán hàng và bằng cách giữ cho chi phí của họ ít hơn doanh thu bán hàng. Do đó, nơi tốt nhất để bắt đầu phân tích hiệu suất lợi nhuận không phải là điểm mấu chốt mà là điểm mấu chốt – doanh thu bán hàng.
Dưới đây là một số câu hỏi cần xem xét khi đọc phần doanh thu bán hàng:
- Doanh thu bán hàng năm nay so với những năm trước như thế nào?
- Tỷ lệ lợi nhuận gộp của doanh nghiệp là bao nhiêu?
- Làm thế nào để tỷ suất lợi nhuận gộp và thu nhập ròng của công ty so với lợi nhuận cao nhất (doanh thu bán hàng)?
Cũng cần lưu ý xem xét hiệu quả hoạt động lợi nhuận của công ty trong bối cảnh điều kiện kinh tế chung hiện nay.
So sánh EPS so với dòng dưới cùng
Cùng với thu nhập ròng, các công ty đại chúng báo cáo thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS). EPS là số tiền lãi cuối cùng cho mỗi cổ phiếu; do đó, điểm mấu chốt của một doanh nghiệp là EPS. Mặc dù các công ty không phải báo cáo EPS của họ, nhưng khá dễ dàng để tính toán EPS. Hãy chia thu nhập ròng lợi nhuận cuối cùng của một công ty cho số cổ phần sở hữu mà các nhà đầu tư cổ phần nắm giữ trong công ty.
Các nhà đầu tư tập trung vào EPS vì nó là động lực chính tạo nên giá trị thị trường của công ty. Giá trị thị trường của một công ty đại chúng càng cao thì EPS càng cao.
EPS không tăng chỉ vì thu nhập ròng của một công ty tăng lên. Yếu tố thúc đẩy giá trị thị trường và giá trị sổ sách trên mỗi cổ phiếu có thể thay đổi nhiều hơn hoặc ít hơn 10 phần trăm:
Dưới 10%: Một công ty có thể đã phát hành thêm cổ phiếu trong năm hoặc có thể đã phát hành thêm quyền chọn cổ phiếu cho nhân viên, và điều này đã làm giảm EPS.
Hơn 10%: Công ty có thể đã mua lại một số cổ phiếu của chính mình, điều này làm giảm số lượng cổ phiếu được sử dụng và tăng EPS của bạn. Đây có thể là một chiến lược có chủ ý để tăng EPS cao hơn mức tăng thu nhập ròng.
Điều tra mô hình lãi và lỗ
Báo cáo thu nhập có thể bắt đầu bình thường với doanh thu bán hàng trừ đi chi phí vận hành công ty. Đôi khi, bạn có thể nhận thấy một phần lãi và lỗ bất thường biểu đồ ( đi xuống) lợi nhuận. Những điều này có thể thỉnh thoảng xảy ra khi doanh nghiệp gặp phải các vấn đề như thiên tai hoặc hoàn cảnh pháp lý. Nhưng khi một doanh nghiệp báo cáo những khoản lãi và lỗ này thường xuyên hơn, có thể cần phải điều tra thêm.
Kiểm tra dòng tiền từ lợi nhuận
Mục tiêu của một doanh nghiệp không chỉ là tạo ra lợi nhuận mà là có thể tạo ra dòng tiền từ lợi nhuận đó càng nhanh càng tốt. Dòng tiền từ việc tạo ra lợi nhuận này là dòng tiền quan trọng nhất chảy vào một doanh nghiệp và giữ cho một công ty hoạt động. Một công ty cần dòng tiền này để thực hiện việc phân phối tiền mặt từ lợi nhuận của mình cho các cổ đông, duy trì tính thanh khoản và bổ sung các nguồn vốn khác để phát triển kinh doanh.
Điều tra khả năng thanh toán
Một công ty có doanh thu bán hàng tốt và tỷ suất lợi nhuận lớn nhưng nếu không thể thanh toán các hóa đơn đúng hạn, hiệu quả hoạt động lợi nhuận của công ty có thể kéo thấp xuống.Khả năng thanh toán các hóa đơn và nợ của một công ty vô cùng quan trọng. Phân tích khả năng thanh toán bạn có thể phán đoán được tình trạng tài chính của công ty đang ở giai đoạn nào hưng thịnh hay suy kiệt.
Để đo lường khả năng thanh toán của một công ty, các nhà đầu tư sẽ nhìn vào hệ số khả năng thanh toán. Tỷ số này cho biết liệu một công ty có đủ dòng tiền để đáp ứng các khoản nợ ngắn hạn và dài hạn hay không. Tỷ lệ khả năng thanh toán càng thấp thì khả năng sinh lời của công ty càng lớn và cơ hội đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của công ty càng cao.
Khi đọc báo cáo tài chính cần chú ý tới phần báo cáo nào?
Thông thường khi đọc báo cáo tài chính của một công ty bạn xem xét kỹ 4 phần báo cáo: báo cáo thu nhập, bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền mặt và tuyến bố lợi nhuận giữ lại. Những báo cáo này sẽ giúp bạn có nhìn tổng quát về kết quả tài chính và tình trạng của một công ty.
Báo cáo thu nhập
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho biết doanh thu, chi phí và lãi – lỗ được tạo ra trong kỳ báo cáo. Vì nó thể hiện kết quả hoạt động của một công ty nên nó thường được coi là báo cáo tài chính quan trọng nhất.
Bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán cho biết tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của một công ty kể từ ngày nó được báo cáo. Thông tin được báo cáo cho một thời điểm cụ thể. Định dạng của báo cáo này được cấu trúc sao cho tổng tất cả tài sản bằng tổng tất cả nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Đây được coi là báo cáo quan trọng thứ hai vì nó cung cấp cho người đọc thông tin về tính thanh khoản và vốn hóa của một công ty.
Báo cáo lưu chuyển tiền mặt
Các luồng tiền vào và ra trong kỳ báo cáo được thể hiện trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Nó có thể hữu ích khi so sánh với bảng thu nhập, đặc biệt nếu số lãi và lỗ được báo cáo không phản ánh dòng tiền mà doanh nghiệp phải trải qua. Đây là tuyên bố thường được trình bày cho các bên bên ngoài.
Tuyên bố lợi nhuận giữ lại
Báo cáo lợi nhuận giữ lại cho biết những thay đổi về vốn chủ sở hữu trong kỳ báo cáo. Mặc dù định dạng báo cáo khác nhau, nhưng báo cáo phải bao gồm việc bán hoặc mua lại cổ phiếu, thanh toán cổ tức và những thay đổi do lãi hoặc lỗ được báo cáo. Đây là báo cáo tài chính ít được sử dụng nhất và thường chỉ đi kèm với gói báo cáo tài chính đã được kiểm toán.
Các nhóm nội bộ thường chỉ xem báo cáo thu nhập và bảng cân đối kế toán, vì những tài liệu này là những tài liệu dễ chuẩn bị để xem xét nhất.
Khi báo cáo tài chính được phát hành nội bộ, ban quản lý thường chỉ xem báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng cân đối kế toán, vì những tài liệu này tương đối dễ lập.
Tổng kết
Đây là những mục bạn cần quan tâm và tìm hiểu kỹ khi đọc báo cáo tài chính, hy vọng với những thông tin mà Pi Institute chia sẻ đã giúp ích được cho những bạn đang làm quen với tài chính. Hãy cùng nhau lan tỏa tri thức, bằng cách share bài viết đến với những người thân quen hoặc những ai đang cần bạn nhé.
